Dnevni avaz: S prvim polugodištem ove godine stanje vanjskog duga Bosne i Hercegovine, koje prati Vijeće ministara, odnosno Ministarstvo finansija i trezora BiH, spustilo se ispod četiri milijarde maraka. Tačnije, prema podacima Centralne banke BiH, iznosio je skoro 3,9 milijardi KM ili približno dvije milijarde eura.
Povoljan državni dug
Visina ovog vanjskog duga nije velika, opća je ocjena bankara, resornog ministarstva te ekonomskih analitičara, kako domaćih, tako i inozemnih. Još su povoljniji uvjeti povrata, jer se, uglavnom, radi o dugoročnim kreditima s minimalnim kamatama, od 0,75 do 1,5 posto, i periodom odgode otplate (ne i kamata) i do deset godina.
Najviše se duguje Svjetskoj banci, skoro 45 posto svih obaveza, a potom Pariskom klubu država i Londonskom klubu banaka (predratni dug) – skoro 1,1 milijardu KM. Među većim su i dugovi Evropskoj investicijskoj banci, više od 200 miliona KM, Evropskoj banci za obnovu i razvoj 156 miliona KM, Evropskoj komisiji 76 miliona KM, Vladi Japana 50 miliona KM itd.
Sve u svemu, kada je u pitanju spomenuta visina državnog duga, BiH bi se mogla još zadužiti, jer zvanično, dug po stanovniku nije veći od 1.200 KM. Ekonomisti, međutim, upozoravaju na manjkavost zvanične računice, jer se radi samo o jednom dijelu duga.
Komercijalni mrak
"Radi se o tzv. budžetskom dugu, za koji je garant bila država, a ne o cjelokupnom vanjskom dugu, kao što to prati i javno iskazuje Hrvatska i druge zemlje" kaže za "Dnevni avaz" Izudin Kešetović, profesor Ekonomskog fakulteta u Tuzli.
Pita se, ne samo on, šta je s dugovima preduzeća i komercijalnih banaka po osnovu kreditnih linija iz inozemstva, kojima se većinom finansiraju domaća privreda i usluge pa i stanovništvo. Na području komercijalnog zaduživanja vlada pravi mrak.
Ovi dugovi, kako sve više upozoravaju ekonomski eksperti i profesori finansija, prema slobodnoj procjeni, od dva su do tri puta veći nego budžetski dug. A i s daleko većim kamatama, i do 10 posto!
Najviše od IFC-a i EBRD-a
Privatne kredite po komercijalnim kamatnim stopama, prema nekim pokazateljima, preduzeća i banke najviše su uzele od Međunarodne finansijske korporacije Svjetske banke, potom od Evropske banke za obnovu i razvoj, od Banke za razvoj Vijeća Evrope, od njemačkog KfW-a i od drugih vladinih i nevladinih fondova.
Značajna su zaduženja i kod evropskih komercijalnih bankarskih grupacija, koje imaju rezidentne banke u BiH.